MADDE 1: Pozitif ayrımcılığın kapsamı genişletiliyor. Anayasa'nın 10. maddesine "Çocuklar, yaşlılar ve özürlüler ile harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmaz." ibaresi ekleniyor.
MADDE 2: Herkes kendisi ile ilgili kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sahip olacak. Kişisel veriler, ancak kanunda öngörülen hallerde veya kişinin açık rızası ile işlenebilecek.
MADDE 3: Anayasa'nın 'Seyahat Hürriyeti' başlıklı 23. maddesine, "vatandaşın yurtdışına çıkma hürriyeti, ancak suç soruşturması veya kovuşturması sebebiyle ve hâkim kararına bağlı olarak sınırlandırılabilecek." ifadesi ekleniyor.
MADDE 4: Çocukların korunmasına yönelik yeni düzenleme getiriyor. Her çocuk, korunma ve bakımdan yararlanma, yüksek yararına açıkça aykırı olmadıkça ana ve babası ile kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahip olacak. Devlet, her türlü istismara karşı, çocukları koruyucu tedbirleri alacak.
MADDE 5: Bir kişinin aynı zamanda ve aynı işkolunda birden fazla sendikaya üye olmasının yolunu açıyor.
MADDE 6: Memurlara ve diğer kamu görevlilerine toplu sözleşme yapma hakkı tanınıyor.
MADDE 7: Grev esnasında greve katılan işçilerin ve sendikanın kasıtlı veya kusurlu hareketleri sonucu grev uygulanan işyerinde sebep oldukları maddi zarardan sendikanın sorumlu tutulmasını öngörüyor. Siyasi amaçlı grev ve lokavt, genel grev ve lokavt, işyeri işgali, iş yavaşlatma ve diğer direnişlere ilişkin yasaklar kaldırılıyor.
MADDE 8 : (330 kabul oyuna ulaşamadığı için tekliften düştü.) Siyasi partilerin kapatılmasını Meclis'in iznine bağlıyordu.
MADDE 9: Kamu denetçiliği (ombudsman) kurumu oluşturuluyor.
MADDE 10: Milletvekilliğinin düşürülmesi uygulamasını kaldırıyor.
MADDE 11: Başkanlık Divanı 2. devre dönemin sonuna kadar görev yapacak.
MADDE 12: Yüksek Askeri Şura'nın terfi işlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma hariç, her türlü ilişik kesme kararlarına karşı yargı yolu açılıyor.
MADDE 13: Anayasa'nın 128. maddesine memurlara tanınacak olan 'toplu sözleşme hakkı' yansıtılıyor.
MADDE 14: Memurlara yönelik uyarma ve kınama cezaları yargı denetimine açılıyor.
MADDE 15: Adalet hizmetleri ile savcıların idari görevleri yönünden Adalet Bakanlığı'nca denetimi, adalet müfettişleri ile hakim ve savcı mesleğinden olan iç denetçiler; araştırma, inceleme ve soruşturma işlemleri ise adalet müfettişleri eliyle yapılacak.
MADDE 16: Askeri yargının görev alanı yeniden belirleniyor. Buna göre, askeri mahkemeler, asker kişiler tarafından işlenen askeri suçlar ile bunların asker kişiler aleyhine veya askerlik hizmet ve görevleriyle ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevli olacak. Devletin güvenliğine, anayasal düzene ve düzenin işleyişine karşı suçlara ait davalar her durumda adliye mahkemelerinde görülecek. Siviller, savaş hali dışında askeri mahkemelerde yargılanamayacak.
MADDE 17: Anayasa Mahkemesi'nin yapısı yeniden düzenleniyor. Anayasa Mahkemesi 17 asıl üyeden oluşacak. 3 üyesini Meclis seçecek.
MADDE 18: Anayasa Mahkemesi üyelerinin görev süresine limit getiriliyor. Üyeler, 12 yıl için seçilecek. Bir kişi 2 defa üyeliğe seçilemeyecek.
MADDE 19: Anayasa Mahkemesi'ne kişisel başvuru hakkı tanınıyor. Meclis başkanı, genelkurmay başkanı, kuvvet komutanları ile jandarma genel komutanı da görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan'da yargılanacak.
MADDE 20: Anayasa Mahkemesi iki bölüm ve genel kurul halinde çalışacak.
MADDE 21: Askerî Yargıtay üyelerinin disiplin ve özlük işlerinde askerlik hizmetinin gereklerine bakılmayacak. Bunun için hâkimlik teminatı esasları dikkate alınacak.
MADDE 22: Askerî Yüksek İdare Mahkemesi üyeleri için de hâkimlik teminatı getiriliyor.
MADDE 23: Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun (HSYK) yapısı değiştiriliyor. Bu kapsamda, halen 7 olan HSYK'nın üye sayısı 22'ye çıkarılacak. Adalet bakanı olmaya devam edecek.
MADDE 24: 'Ekonomik ve Sosyal Konsey' Anayasa kapsamına alınıyor.
MADDE 25: 12 Eylül darbecilerine yargı yolu açılıyor. Anayasa'nın, 12 Eylül dönemindeki Milli Güvenlik Konseyi üyeleri ile bu dönemde kurulan hükümetler ve Danışma Meclisi'nde görev alanların yargılanmasını önleyen geçici 15. maddesi yürürlükten kaldırılıyor.
MADDE 26: Üç geçici maddeden oluşan çerçeve madde, Anayasa Mahkemesi ve HSYK'nın yapısıyla ilgili geçici düzenlemeleri içeriyor. Parti kapatmalarla ilgili geçici düzenleme ise 8. maddenin düşmesi çerçevesinde yeterli oyu alamayarak paketten çıktı.
YSK, Referandum Kanunu'nu "seçim kanunu" kabul etti ve "seçim kanunu değişikliğinin bir yıl içindeki seçimlerde uygulanamayacağı" ilkesine dayanarak 120 gün sonraya tarih saptadı
Türkiye tarihi bir tesadüfle, 12 Eylül Anayasası'nda, 12 Eylül darbecilerinin yargılanmalarına olanak sağlayan düzenlemeyi de içeren değişikliği yine 12 Eylül günü oylayacak. Yüksek Seçim Kurulu (YSK) anayasa değişikliği referandumunun 12 Eylül'de yapılmasına karar verdi. YSK, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün önceki gün onaylayarak Resmi Gazete'de yayımlanan anayasa değişikliğine ilişkin yasanın halkoylamasının hangi gün yapılacağını belirlemek üzere dün toplandı. Kurul'un 2.5 saat süren toplantısında, Referandum Kanunu'nun bir seçim kanunu, referandumun da bir seçim işlemi olduğu görüşü benimsendi. Anayasa'daki "seçim kanunlarındaki değişiklikler, bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz" hükmüne dayanarak, referandumun anayasa değişikliğinin yayımlandığı tarihten sonraki 60 günü değil 120 günü takip eden ilk Pazar günü yapılmasına hükmetti. Bu takvim de 12 Eylül Pazar gününe denk geldi. Kurul'un oybirliği ile aldığı kararı YSK Başkanvekili Kırdar Özsoylu açıkladı.
TARİHİ TESADÜF
12 Eylül referandumunda Türkiye 30 yıllık geçmişiyle de yüzleşecek. Çünkü halkoylamasına sunulan pakette, Anayasa Mahkemesi ile Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun yapısını değiştiren önemli hükümlerin yanı sıra Anayasa'nın Geçici 15'inci maddesinin kaldırılması da bulunuyor. Bu madde, 12 Eylül darbesini gerçekleştiren Milli Güvenlik Konseyi, bu Konseyin yönetiminde kurulmuş hükümetlerin üyeleri ve dönemin Danışma Meclisi'nin kararlarını uygulayan her kademedeki uygulayıcılar hakkında dava açılamayacağını düzenliyordu. Halkoylamasından "evet" kararı çıkması halinde Geçici 15'inci madde de kalkmış olacağından bu madde kapsamına giren kişilerin yargılanması da mümkün olacak. Ancak bazı hukukçular, Geçici 15'inci maddenin kaldırılmasının bu madde kapsamındaki kişilerin yargılanmasının önünü açmayacağını, ayrı bir düzenleme yapılmadıkça bu kişilerin yargılanamayacağını savunuyor. YSK'nın belirlediği tarihin bir başka özelliği de Ramazan Bayramı'nın hemen sonrasına denk düşmesi. Ramazan Bayramı bu yıl 9, 10 ve 11 Eylül tarihlerine kutlanacak. Bu nedenle siyasi partiler referanduma ilişkin propagandalarını ağırlıklı olarak Ramazan ayı süresince yapacak. Bayram tatilinin sona ermesinden sonraki ilk günde de sandık kurulacak.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder